BEBEKLERDE İSHAL

Bebeğimin ishal olduğunu nasıl anlarım?

Öncelikle, vücudunuzun normalinin nasıl olduğunu bilmeniz lazım. Yenidoğan bebekler sık sık, her beslenmeden sonra kaka yaparlar ve özellikle, eğer emziriyorsanız, kakaları oldukça yumuşaktır. Bunlara ilaveten, eğer anne sütü alıyorsa, sizin yedikleriniz de bebeğinizin kakasını etkiler.Ek gıdaya başladığında ise kakasının değişmeye başladığını biraz daha şekillendiğini görürsünüz. Elbette yediklerine göre zaman zaman değişiklik gösterecektir.

Bunların hepsini göz önünde bulundurduğunuzda bebeğinizi ishal olduğunu söylemek zordur.

Dipnot: Bebeğinizin her zamankinden farklı bir kaka yapması endişelenecek bir durum değildir. Ancak bağırsak hareketlerinde meydana gelen ani değişimlerde – her zamankinden daha sık kaka yapması ve kakasının genelden daha sulu olması durumunda, muhtemelen ishaldir.

İshal vakaları soğukkanlı ebeveynleri bile alarma geçirirken, bir çok aile de genelde ishal vakalarının hafif geçeceğini düşünerek, bebeğin susuz kalmadığı sürece bunu sağlık tehdidi olarak düşünmezler. Susuzluk ishal bir bebekte çok ciddi, hatta hayati bir durumdur. Bu sebeple bebeğinizin yeterince bol miktarda su aldığından emin olmalısınız.

İshal neden olur?

Buna sebep olan ihtimallerin listesi çok uzundur. Bebeğinizin ishali viral ya da bakteriyel bir enfeksiyon sebebiyle olmuş olabilir. Ayrıca bağırsak paraziti, antibiyotik alımı ya da yediği bir şeylerden de olmuş olabilir.

Viral Enfeksiyon Çok sayıda virüs – rota virüsü, adenovirüs, calicivirüs, astrovirüs ve grip virüsü gibi- ishale sebep olabilir. Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ateş, titreme de görülebilir.

Bakteriyel enfeksiyon Bakteri -salmonella, shigella, staphylococcus, campylobacter, koli basili gibi-  ishale sebep olabilir. Eğer bebeğinizde bakteri enfeksiyonu varsa, ciddi bir ishal durumu olabilir. Kramplar, kanlı dışkı yapması, ateş de eşlik edebilir. (Kusma olabilir de, olmayabilir de.)

Bazı bakteri enfeksiyonları kendiliğinden geçer, ama bazıları (Koli basili gibi pişmemiş ette ve diğer yiyeceklerde bulunanlar) çok ciddi olabilir. Eğer bebeğinizde bu belirtiler varsa bir doktora götürün. Doktor muayene sonrasında muhtemelen kaka tahlili isteyecek ve bakteri enfeksiyonuna bakacaktır.

Kulak Enfeksiyonu Bazı vakalarda, kulak enfeksiyonu (Viral ya da bakteriyel) da ishalin sorumlusu olabilir. Eğer böyle bir durum varsa bebeğiniz keyifsiz ve kulaklarını çekiştiriyordur. Ayrıca kusma ve iştahsızlık da görülebilir, üşütmüş de olabilir.

Parazitler Parazitsel enfeksiyonlar da ishale neden olur. Giardia bağırsak parazit enfeksiyonu, bağırsakta yaşayan mikroskobik bir parazittir. Belirtileri, gaz, mide rahatsızlığı, ishal ve yağlı dışkıdır. Bu tür enfeksiyonlar kolayca bulaşırlar, ve ilaç tedavisi gerektirirler. Yani bebeğinizin bir doktora gösterilmesi gerekmektedir.

Antibiyotikler

Eğer bebeğiniz antibiyotik kullanımı sırasında ya da sonrasında ishal olduysa; bu, vücutta bağırsaktaki kötü bakterilerle birlikte yararlı bakterileri de öldüren ilaçlara bağlı olabilir. Doktorunuzla görüşüp, alternatifleri ve çözüm yollarını öğrenebilirsiniz, ama doktorunuz söylemediği sürece kesinlikle reçetede belirtilmiş ilaçları vermekten vazgeçmeyin

Çok fazla meyve suyu

Çok fazla meyve suyu (içeriğinde fazla miktarda sorbitol ve früktoz olanlar) ya da çok fazla şekerli içecek bebeğin midesini bozabilir ve bağırsaklarının bozulmasına neden olur. Meyve suyu alımını azaltmak, sıkıntıyı 10 gün içinde çözecektir.  Sağlık uzmanları 6 aydan önce bebeklere meyve suyu önermemektedir. Biz de uykusuz anneler olarak hazır meyve suları değil evde sıkılmış olanları tercih ediyoruz.

Bebekler için karışım hazır mamaların yanlış ayarlanması da ishale sebep olabilir. Doğru miktarlarda suyla karışımı yaptığınızdan emin olun.

Gıda Alerjisi

Bebeğiniz nefes almada sıkıntı yaşıyorsa, yüzünde veya dudaklarında şişme varsa acilen doktora götürün.

Gıda alerjisi, anında ya da saatler içinde, hafif ya da ağır reaksiyonlar gösterebilir. Belirtiler ishal, gaz, karın ağrısı, kanlı dışkı şeklinde olabilir. Daha ciddi vakalarda, alerji, döküntü, kızarıklık, şişme, solunum zorluğu gibi durumlara neden olabilir.

Süt proteinleri en genel gıda alerjenleridir.  Bebeğiniz anne sütüyle besleniyor olsa bile, annenin yediği gıdalar ve süt ürünleri de buna sebep olabilir.  Diğer genel gıda alerjenleri ise yumurta, fıstık, soya, un, taze fındık, balık ve midyedir. Eğer bebeğinizin gıda alerjisi olduğunu düşünüyorsanız, doktora başvurun.

Gıda intoleransı

Gıda alerjisinden farklı olarak, gıda intoleransı (gıda hassasiyeti de denir) vücudun gösterdiği bağışıklık sistemini etkilemeyen anormal reaksiyondur. İntoleransa örnek olarak laktoz intoleransı söylenebilir. Laktoz intoleransı bebeklerde çok genel bir durumdur, ama eğer bebeğinizde laktoz intoleransı varsa bu onun vücudunun yeterince laktas(laktozu, inek sütündeki şekeri sindirmeye yarayan enzim) üretmediğini gösterir. Sindirilemeyen laktoz bağırsakta kalır; ishal, karın ağrısı, gaza sebep olur. Bu belirtiler genelde süt ürününün tüketilmesinden 0,5 -2 saat sonrasında başlar.

Bu arada, eğer bebeğinizin ishali şiddetliyse, geçici olarak laktaz üretimiyle ilgili bir problem yaşıyor olabilir, ve bunun sonucunda da laktoz intoleransı ortaya çıkmış olabilir.

Zehirlenme Eğer bebeğiniz ishalse ve kusuyorsa, yiyecek dışında farklı bir şey yutmuş olabilir, ilaç, kimyasal, bitki, vs. gibi… Hemen hastaneye gitmeniz gerekir. Eğer nefes almakta zorlanıyor, bilinci kapandıysa ambulans çağırın. Diğer belirtiler de halsizlik ve vücutta kasılmalardır.

Bebeğimin ishalini nasıl tedavi ederim?

Düzgün bakıldığında ciddi bir durumun az görülmesine karşın, susuz kalınması durumunda ishal bebeğinizi hastanelik de edebilir. Bu sebeple yeteri kadar sıvı almasına çok dikkat etmelisiniz. Eğer bebeğinizde mide bulantısı ve kusma yoksa, anne sütü veya devam sütü de vermeye devam etmelisiniz.

Eğer bebeğiniz anne sütünü ya da devam sütünü kusuyorsa, doktordan pediatrik elektrolit solüsyon önerisi alabilirsiniz. Genelde bu solüsyonların vücutta kalması da anne sütünden veya devam sütünden daha kolaydır.

Bebeğe tatlandırılmış meyve suları, şekerli su, su katılmamış meyve suyu vermeyin. Bunlarda şeker olduğundan dolayı ishali daha kötü hale getirir.

Doktorlar ishalli bebekte eğer yaşı uygunsa katı gıdalara devam edilmesini önermektedir. Bebeğinizi ishal diyetiyle (muz, pirinç, elma suyu, kuru kızarmış ekmek)beslemenizin yanı sıra,  karbonhidrat (ekmek, tahıl ve pirinç), et, yoğurt, meyve,  sebze de yenebilir. Aslında vücut faydalı besinlere enfeksiyonla mücadele için ihtiyaç duyar, bu sebeple sağlıklı bir beslenme şekli bebeğin ishalinin kısa sürmesini sağlar.

Eğer bebeğinizin geçici olarak iştahı kapandıysa endişelenmeyin. Susuz kalmadığı sürece, iştahı birkaç gün içerisinde normale dönecektir.

Çalışmalar, yoğurt içerisinde bulunan canlı bakteriyel kültürlerin, ishalin miktarını ve süresini azaltmak için güvenilir ve etkili olduklarını göstermektedir. Bebeğiniz yoğurt seviyorsa, bu, tedavi için kolay bir yöntemdir.

Eğer bebeğinizi ishalden dolayı çok rahatsızsa, mümkün olduğunca kucağınızda tutup, rahat ettirmeye çalışın ve altını kuru tutun. Bezini değiştirirken kremleyin ve bakın yapın, aksi takdirde ishal olduğu zaman bebeklerde pişik ve kızarıklıklar meydana gelir.

Bebeğime yetişkinler için olan ishal ilaçlarından verebilir miyim?

Hayır, bebeğinize doktor tavsiye etmedikçe hiçbir ishal ilacı vermeyin. Bu ilaçlar bebekler ve çocuklar için tehlikeli olabilir.

Ne zaman doktora başvurmalıyım?

Bebeğiniz 3 aylık ya da daha küçükse ve ishal olduysa doktora götürün. Eğer 3 aylıktan büyükse ishalinin 24 saat içerisinde düzelmemesi durumunda doktora götürün. Ayrıca ishal olup aşağıdaki belirtiler varsa doktora başvurun :

*Bir çok kez kusma olduysa

*Susuzluk belirtileri varsa. (Ağız kuruluğu, 6 saatten fazla çiş yapmama, gözyaşı akmadan ağlama)

*Dışkısında kan varsa

*3-6 aylık arasındaysa 38,3 dereceden yüksek ateş; 6 aylıktan büyükse 39,4 dereceden yüksek ateş varsa. (Eğer bebeğiniz 3 aylıktan küçükse ve 38 derece ateş varsa acilen doktor çağırın, bu yaşta bebekte ciddi bir enfeksiyon ya da hastalık olmuş olabilir)

Bebeğimi ishalden nasıl korurum?

Sık sık el yıkama en önemli korunma yöntemidir. İshale sebep olan mikroorganizmalar elden ağıza kolayca geçerler.

Bebeğin bezini değiştirdikten sonra ya da banyoyu kullandıktan sonra ellerinizi minimum 15 saniye boyunca beyaz sabun ve ılık suyla yıkamalısınız. Yemek hazırlamadan önce de aynı şekilde yıkamalısınız. Bebeğinizin ellerini de sık sık yıkamalısınız. Ayrıca yemek hazırlama esnasında hijyen kurallarına ve yemeği iyice pişirmeye de özen göstermelisiniz.